Dieta przy atopowym zapaleniu skóry
Jeśli chodzi o atopowe zapalenie skóry, dieta to kluczowy element leczenia, bo jest to choroba przewlekła. To, co jemy, wpływa nie tylko na nasze samopoczucie, ale również na wiele dolegliwości skórnych, co przy AZS występuje: wyprysk atopowy, świąd i suchość skóry. Jak zatem powinna wyglądać dieta osób z AZS? Jakich składników się wystrzegać, a które wolno jeść i warto wprowadzić na stałe do swojego menu? Jak zmniejszać ryzyko wystąpienia AZS? Dowiesz się z tego niniejszego artykułu.
Rola diety w łagodzeniu objawów AZS
Rola diety w AZS nie została jeszcze dokładnie określona. Nie ma jak na razie jednoznacznych dowodów na to, aby zmiany w diecie były skuteczną metodą leczenia tej choroby. Dlatego podstawą leczenia AZS pozostaje wciąż stosowanie odpowiednich środków farmakologicznych w połączeniu z regularną pielęgnacją skóry emolientami.
Niemniej zdrowa, zbilansowana dieta może być jednym z elementów wspierających leczenie. Mianowicie, przez dostarczanie wszystkich niezbędnych składników odżywczych możemy zadbać o zdrowie skóry – poprawić nawilżenie i wspomóc regenerację, a nawet obniżyć stan zapalny. Przykłady takich składników zawiera poniższa tabela.
| Składnik | Właściwości | Źródła pokarmowe |
| Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (DHA, EPA) | – Posiadają silne działanie przeciwzapalne, dzięki czemu mogą zmniejszać stan zapalny skóry w AZS. – Przyczyniają się do wzmocnienia ochronnej bariery hydrolipidowej skóry i utrzymania jej dobrego nawilżenia oraz elastyczności. – Kwas DHA obniża ryzyko AZS u dzieci. | Ryby tłuste (łosoś, makrela, śledź), olej rybi |
| Witamina D | – Odpowiada m.in. za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i normalizuje odpowiedź immunologiczną, przez co sprzyja tłumieniu stanów zapalnych w AZS. – Wzmacnia barierę naskórkową i wspomaga jej regenerację. – W badaniach niski poziom witaminy D był skorelowany z nasileniem ciężkości objawów atopowego zapalenia skóry. – Suplementacja tej witaminy w ciąży zmniejsza ryzyko AZS u dziecka. | Tłuste ryby, wątróbka, jajka, wzbogacone produkty mleczne |
| Witaminy A i E | – Są ważnymi antyoksydantami, które neutralizują wolne rodniki i chronią skórę przed stresem oksydacyjnym prowadzącym do stanów zapalnych. – Wzmacniają barierę ochronną skóry i wpływają korzystnie na na jej nawilżenie. | – Witamina A: tran, wątroba, ryby, mleko, żółtko jaja, marchew, dynia. – Witamina E: oliwa z oliwek, nasiona słonecznika, migdały, zarodki nasion zbóż. |
| Kwas γ-linolenowy (GLA) | – To kwas z grupy kwasów tłuszczowych omega-6. Ma zdolność do obniżania stanu zapalnego przez syntetyzowanie przeciwzapalnej prostaglandyny PGE-1. – Ponadto uszczelnia i wzmacnia barierę naskórkową, zapobiegając utracie wody. Może zatem łagodzić przebieg AZS. | Olej z wiesiołka, olej z ogórecznika, olej lniany |
| Cynk | – Wchodzi w skład enzymów potrzebnych do regeneracji naskórka. – Jest też niezbędny do ekspresji tworzącej barierę naskórka filagryny. – Wykazuje działanie przeciwzapalne. – Niedobór cynku może się wiązać z zaostrzeniami AZS. | Ostrygi, czerwone mięso, nasiona dyni, orzechy |
| Probiotyki | – Działają korzystnie na mikroflorę jelit, wspomagając odporność organizmu i zmniejszając stan zapalny. – Ograniczają wchłanianie alergenów pokarmowych i przebieg AZS. | Jogurt naturalny, kefir, kiszone warzywa, zakwasy |
| Prebiotyki | – Wspierają wzrost i rozwój mikroflory jelitowej. – Wspomagają układ odpornościowy. | Banan, cebula, czosnek, por, owies, cykoria |
ATOPICIN
Skuteczny zestaw dermokosmetyków łagodzących objawy AZS
Czym różni się dieta osób z AZS od standardowych zaleceń żywieniowych?
Dieta w AZS różni się od standardowej przede wszystkim tym, że jest ukierunkowana na łagodzenie objawów choroby. Osoby chore mogą mieć większe zapotrzebowanie na niektóre składniki aktywne i bardziej odczuwać ich niedobór. Czasami dieta może wymagać indywidualnego podejścia. Osobno powinna być układana dieta dla alergików – AZS w ich przypadku nasilane jest przez pewne produkty. U każdego alergika problematyczne mogą być inne pokarmy, dlatego nie ma tu uniwersalnych rozwiązań.
Podstawowe zasady żywieniowe
Podstawowe zasady żywieniowe dla pacjentów z AZS nie zostały ściśle zdefiniowane. Warto zauważyć, że nie ma jednej, uniwersalnej diety, która byłaby odpowiednia dla każdego chorego. Układając swoją dietę, warto wziąć pod uwagę poniższe aspekty.
Ogólne zalecenia dla osób z AZS
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Chorób Atopowych, właściwa dieta na AZS to dieta przeciwzapalna – koncentrująca się na dostarczaniu produktów obniżających stan zapalny skóry. Równocześnie z diety należy eliminować produkty powodujące nasilenie zmian skórnych, jak działającą prozapalnie żywność wysokoprzetworzoną.
Znaczenie diety eliminacyjnej
W AZS dieta eliminacyjna wydaje się mieć znaczenie tylko dla niewielkiego odsetka pacjentów, u których wyprysk atopowy współistnieje z alergią pokarmową. Są to głównie małe dzieci. U dorosłych bardzo rzadko rozpoznaje się alergię pokarmową jako czynnik wyzwalający objawy. Jeśli nie ma się potwierdzonej alergii pokarmowej, nie powinno się na własną rękę wprowadzać diety eliminacyjnej. Nie przyniesie to bowiem żadnych korzyści w kontekście łagodzenia objawów AZS.
Rola nawodnienia organizmu
Nawodnienie organizmu odgrywa kluczową rolę dla osób z atopowym zapaleniem skóry, ponieważ pozwala nawilżać skórę od wewnątrz. Odwodnienie organizmu będzie prowadziło do spadku nawilżenia skóry, co nasili objawy choroby. Chorzy na AZS powinni zatem przykładać dużą wagę do wypijania codziennie ok. 2 l wody. W upalne dni oraz przy dużym wysiłku fizycznym ilość wody należy zwiększyć.
Co jeść przy atopowym zapaleniu skóry?
Co jeść, a czego unikać przy AZS? Poniżej przedstawiliśmy konkretne przykłady produktów. Sprawdź, które z nich warto uwzględnić w swoim jadłospisie, a które lepiej z niego wykluczyć.
Produkty wspierające zdrowie skóry
Istnieje szereg produktów, które pomagają łagodzić zmiany skórne w AZS i poprawiają wygląd skóry. Warto, aby stanowiły bazę codziennego jadłospisu. Oto, co jeść przy AZS:
- tłuste ryby morskie bogate w kwasy omega-3, np. łosoś, makrela, tuńczyk, a także będące źródłami kwasów omega-3 orzechy włoskie i olej lniany,
- warzywa i owoce o działaniu przeciwzapalnym – można tu wymienić bogate w antyoksydanty owoce jagodowe i cytrusowe, zielone warzywa liściaste, warzywa kapustne – np. brokuły, pomarańczowe i czerwone warzywa – np. dynię, marchew, paprykę, pomidory,
- fermentowane produkty mleczne wspierające mikrobiom jelitowy, np. kefir, jogurt,
- oleje roślinne bogate w zdrowe tłuszcze, jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy, a także inne źródła zdrowych tłuszczów: orzechy, nasiona, pestki, awokado.
A co z suplementacją?
Nie ma jednoznacznych dowodów na to, że suplementacja w AZS jest skuteczna, dlatego nie jest ogólnie zalecana. Istnieją jednak pewne przesłanki, że np. suplementacja probiotyków czy niektórych witamin i składników mineralnych może przynosić korzyści. Zanim ją wdrożymy, wcześniej skonsultujmy się z lekarzem. Przed rozpoczęciem suplementacji witaminą D należy zbadać jej poziom w organizmie.
Czego unikać w diecie przy AZS?
Dieta przy atopowym zapaleniu skóry powinna być wolna od produktów spożywczych o wątpliwej wartości odżywczej, które mogą wzmagać stan zapalny organizmu. Są to:
- produkty wysokoprzetworzone – jak fast foody, dania gotowe i instant, białe pieczywo, chipsy,
- cukier, słodycze i słodzone napoje,
- źródła tłuszczów trans: margaryna, produkty cukiernicze, dania smażone i fast food, słone przekąski,
- alkohol i kofeina ze względu na działanie odwadniające organizm.
Potencjalne alergeny pokarmowe
Alergia pokarmowa występuje u ok. 20-30% chorych na atopowe zapalenie skóry. Najczęstsze alergeny w AZS to: mleko, soja, jaja, pszenica, orzechy, ryby. Dla osób bez alergii są to całkowicie neutralne składniki pożywienia, natomiast u alergików z AZS będą one pogarszały stan skóry.
Jak identyfikować produkty powodujące reakcje skórne?
Aby zidentyfikować uczulający pokarm, chorzy na AZS powinni obserwować swoją skórę, jak reaguje na dane jedzenie. Jeśli po jakimś produkcie spożywczym zauważą nasilenie symptomów, powinni skonsultować się z alergologiem.
Znaczenie zdrowego mikrobiomu
Mikrobiom, czyli drobnoustroje zamieszkujące ludzki organizm, mają ogromne znaczenie dla jego prawidłowego funkcjonowania. Szczególnie ważne są mikroorganizmy zasiedlające jelita. Wspierają one pracę układu pokarmowego, rozkładając pożywienie oraz poprawiając wchłanianie witamin i minerałów. Ponadto regulują odpowiedź układu odpornościowego. Pomagają w rozwoju komórek odpornościowych i nie pozwalają na rozwój patogenów, co zwiększa zdolność organizmu do zwalczania infekcji.
Jak mikroflora jelitowa wpływa na stan skóry?
Mikroflora jelitowa ma istotny związek ze stanem skóry. Istnieje tzw. oś jelito-skóra, która łączy mikrobiom jelitowy ze skórą. Okazuje się, że zaburzenia funkcjonowania tej osi prowadzą do występowania chorób skóry. Gdy mikroflora jelit jest zaburzona np. wskutek niezdrowej diety, dochodzi do zwiększenia przepuszczalności jelit i przedostawania się niepożądanych substancji, metabolitów i patogenów do krwiobiegu. Wędrują one do skóry, gdzie powodują stany zapalne – podłoże przewlekłych chorób skóry.
Produkty probiotyczne i prebiotyczne
Probiotyki i prebiotyki wspierają utrzymanie zdrowego mikrobiomu. Probiotyki to żywe mikroorganizmy – dobroczynne bakterie i drożdże, które pozytywnie wpływają na mikroflorę jelit i wypierają z niej patogenne drobnoustroje. Prebiotyki natomiast są składnikami pożywienia, które stanowią pożywkę dla probiotyków.
Przykładami produktów probiotycznych są: fermentowane produkty mleczne, kiszonki oraz suplementy diety zawierające żywe kultury bakterii. Produkty prebiotyczne to np. błonnik pokarmowy zawarty w owocach, warzywach i produktach pełnoziarnistych czy inulina występująca w cykorii.
Dieta niwelująca objawy. Co wspomoże barierę ochronną skóry?
Dieta przy skórze atopowej, która jest oparta na odpowiednich składnikach, może wspierać łagodzenie objawów. Składniki te wpływają bowiem korzystnie na regenerację skóry, zmniejszają stan zapalny i poprawiają funkcjonowanie bariery ochronnej skóry. Składniki, które są łatwo dostępne w codziennej diecie to np. kwasy tłuszczowe omega-3 obecne w tłustych rybach i orzechach włoskich, probiotyki zawarte w kefirze, jogurcie i kiszonej kapuście czy cynk, obecny w pestkach dyni.
Czego nie jeść? Czy warto zastosować tzw. dietę eliminacyjną?
Niewłaściwy sposób odżywiania może nasilać symptomy AZS. Ryzyko stanów zapalnych podnosi regularne spożywanie wysokoprzetworzonych produktów, bogatych w cukier i nasycone kwasy tłuszczowe. Należy uważać na dodatki do żywności, jak np. sztuczne barwniki i aromaty – one także nasilają objawy atopowego zapalenia skóry.
Istnieje wiele alergenów pokarmowych, które mogą spowodować wystąpienie lub zaostrzenie objawów. Podatność na nie jest bardzo indywidualna. U niektórych atopików do zaostrzenia objawów dochodzi po spożyciu białka mleka krowiego, u innych zaś problemem mogą być orzechy arachidowe czy pszenica.
Na alergię pokarmową cierpi około 3-50% dzieci z AZS. U dorosłych atopików odsetek ten jest zdecydowanie niższy. Jeśli konkretny rodzaj pożywienia nasila objawy AZS, powinno się go wyeliminować. Wcześniej jednak należy skonsultować się z lekarzem, aby mieć pewność, że takie restrykcje będą właściwe. Lekarz skieruje najpierw pacjenta na odpowiednie badania, które potwierdzą, że dane pokarmy wywołują bądź wzmagają objawy chorobowe. W tym celu przeprowadza się np.:
- doustną próbę prowokacji – polega na podawaniu pacjentowi pokarmu podejrzewanego o wywoływanie reakcji alergicznej w zwiększających się ilościach. Test ten odbywa się pod nadzorem lekarza mającego doświadczenie w leczeniu ciężkich reakcji alergicznych, np. wstrząsu anafilaktycznego,
- płatkowe testy skórne – polegają na naniesieniu na skórę przedramienia kropli roztworu zawierającego dany składnik pokarmowy i delikatnym nakłuciu skóry. W przypadku uczulenia pojawia się reakcja alergiczna w postaci bąbla i rumienia,
- testy alergiczne z krwi – polegają na pobraniu krwi, a następnie pomiarze stężenia przeciwciał IgE przeciwko konkretnym antygenom. Podwyższony wynik oznacza alergię na daną substancję.
Jeśli alergia pokarmowa zostanie potwierdzona, w porozumieniu z lekarzem należy przestać spożywać produkty zawierające wykryty alergen. Dietę eliminacyjną należy stosować przez co najmniej kilka tygodni. Po upływie czasu określonego przez lekarza można spróbować włączyć dany produkt ponownie do diety, bacznie obserwując, jak zareaguje na to skóra. Jeżeli stan skóry się pogorszy, należy dalej go unikać. Warto pamiętać, że alergie pokarmowe wykryte we wczesnym dzieciństwie mogą mijać wraz z wiekiem, gdy układ odpornościowy pacjenta się rozwinie.
Dobrym sposobem monitorowania reakcji organizmu na spożywane pokarmy jest dzienniczek żywieniowy. Należy w nim codziennie zapisywać, jakie posiłki zostały spożyte i czy wystąpiły po nich niepożądane objawy. To pomoże w dostosowaniu diety do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Warto mieć świadomość, że wyeliminowanie danego składnika z diety może prowadzić do niedoborów żywieniowych. Ryzyko to można zmniejszyć, zastępując dane produkty innymi. W skomponowaniu odpowiedniej diety nieoceniona może okazać się pomoc dietetyka.
Przykładowy jadłospis
Przepisy kulinarne dobre dla osób z AZS wcale nie muszą być skomplikowane! Oto przykładowy jadłospis:
- Śniadanie: kanapki z oliwą z oliwek, szynką, sałatą i pomidorem.
- Drugie śniadanie: banan, marchew i garść pestek dyni.
- Obiad: pieczony łosoś lub indyk z warzywami (cukinią, papryką i ziemniakami) skropionymi oliwą z oliwek.
- Podwieczorek: owsianka z kefirem i jagodami.
- Kolacja: sałatka z buraków, fety i rukoli z olejem lnianym.
Wskazówki dotyczące suplementacji
Suplementy diety mogą wzbogacać codzienny jadłospis o składniki, które będą wspomagały skórę w przypadku AZS. Przy tej chorobie warto wziąć pod uwagę takie suplementy, jak:
- kwasy tłuszczowe omega-3,
- witamina D,
- witamina E,
- probiotyki i prebiotyki,
- oleje: z czarnuszki, z wiesiołka, lniany.
Ważne, aby przed rozpoczęciem suplementacji skonsultować się z lekarzem.
Rola pielęgnacji skóry z objawami AZS
Dieta ma znaczenie w łagodzeniu symptomów AZS, ale nie jest to główny sposób na poprawę kondycji skóry. Kluczową rolę odgrywa bowiem regularna pielęgnacja, ukierunkowana na intensywne nawilżanie skóry. Należy sięgać po specjalne kosmetyki – emolienty, które uzupełnią niedobory lipidów w barierze naskórka. Muszą to być preparaty o delikatnych składach, które nie podrażnią ani nie uczulą wrażliwej skóry. Dzięki temu sucha, swędząca skóra odzyska nawilżenie i komfort. Odpowiednie kosmetyki to zatem istotny krok, który oprócz diety pozwala wyciszyć symptomy atopowego zapalenia skóry.
Wypróbuj dermokosmetyki Atopicin
Dermokosmetyki Atopicin od Verdelove to wszechstronne rozwiązanie na atopowe zapalenie skóry, będące odpowiedzią na potrzeby pielęgnacyjne cery, skóry ciała i skalpu z tym problemem. Chociaż dedykowane są osobom z objawami atopowym zapaleniem skóry, poleca się je również do skóry wrażliwej, suchej lub bardzo suchej.
Zestaw Atopicin to komplet 8 skutecznych, emoliencyjnych preparatów, zawierających naturalne oleje, ekstrakty roślinne oraz inne składniki aktywne pochodzenia naturalnego. Szczegóły zostały opisane poniżej:
| Produkt | Składniki aktywne | Jak działa? |
| Szampon Atopicin | mocznik, biolin P, ekstrakt z aloesu, mleczko pszczele, fitokeratyna, alantoina, witamina E | Delikatnie myje, a zarazem skutecznie pielęgnuje nawet bardzo suchą i wrażliwą skórę ze skłonnością do atopii. Wspomaga właściwe leczenie AZS. |
| Balsam do mycia ciała Atopicin | masło shea, masło cupuacu, mocznik, alantoina, olej ze słodkich migdałów, betaina, olej jojoba, witamina E, kwas mlekowy | Niezwykle delikatnie oczyszcza skórę całego ciała, nie naruszając przy tym naturalnej warstwy ochronnej naskórka. Sprawia, że skóra jest idealnie czysta i optymalnie nawilżona, bez uczucia ściągnięcia. Wyjątkowo nadaje się dla osób z atopowym zapaleniem skóry. |
| Balsam natłuszczający do ciała Atopicin | neutrazen, masło Shea, mocznik, pantenol, alantoina, olej z pestek winogron, olej sezamowy, olej z czarnuszki, bioferment z bambusa, kwas mlekowy | Intensywnie odżywia, wzmacnia i regeneruje skórę. Po jego zostawianiu jest ona delikatnie natłuszczona, a dzięki temu doskonale chroniona przed podrażnieniami, swędzeniem oraz wysuszeniem. |
| Krem na dzień Atopicin | pantenol, masło shea, olej konopny, olej ze słodkich migdałów, olej z glistnika, niacynamid, mleczko pszczele, ekstrakt z lukrecji, ekstrakt z zielonej herbaty, witamina E, bisabolol | Skutecznie pielęgnuje oraz chroni skórę przed działaniem czynników zewnętrznych. Intensywnie nawilża, koi, zmniejsza zaczerwienienia i wspiera gojenie. Idealnie nadaje się dla osób cierpiących na atopowe zapalenie, bo redukuje uczucie pieczenia, ściągnięcia oraz swędzenia cery. |
| Krem na noc Atopicin | masło shea, masło cupuacu, skwalan roślinny, mocznik, olej z awokado, olej z nasion winogron, olej z wiesiołka, bisabolol, ekstrakt z nagietka, ekstrakt z kasztanowca, ekstrakt z nasion winogron, witamina E | Skutecznie odbudowuje i uelastycznia skórę. Wspiera naturalną regenerację cery podczas snu. Opóźnia proces starzenia się skóry. Zapewnia jej jędrność, sprężystość oraz optymalną gęstość. Doskonale nawilża i odżywia skórę twarzy. A ponadto niweluje świąd oraz przeciwdziała podrażnieniom naskórka. |
| Krem pod oczy i na powieki Atopicin | mocznik, kofeina, pantenol, olej ze słodkich migdałów, olej śliwkowy, alantoina, olej z ogórka, ekstrakt z arniki górskiej, NMF, kwas hialuronowy, witamina C, witamina E | Intensywnie nawilża, ujędrnia i regeneruje delikatną okolicę oczu. Skóra tego obszaru jest cieńsza i niemal pozbawiona gruczołów łojowych, dlatego wymaga szczególnej pielęgnacji i ochrony, zwłaszcza przy skłonności do atopii. Krem pod oczy Atopicin intensywnie pielęgnuje, koi, łagodzi swędzenie i pieczenie. A jednocześnie wzmacnia naczynka oraz pomaga niwelować cienie i zmniejszać obrzęki pod oczami. |
| Mazidło do bardzo suchej skóry Atopicin | masło shea, masło kakaowe, olej z awokado, olej lniany, olej z wiesiołka, olej jojoba, olej konopny, olej ze słodkich migdałów, witamina E | Mazidło Atopicin błyskawicznie nawadnia skórę, w nawet najbardziej przesuszonych miejscach, takich jak kolana, łokcie czy też dłonie. Możesz je stosować wielokrotnie w ciągu dnia. Zawsze wtedy gdy potrzebujesz intensywnej ochrony i nawilżenia skóry. |
| Olejek do demakijażu twarzy Atopicin | olej ze słodkich migdałów, olej jojoba, olej śliwkowy, olej arganowy, olej z pestek moreli, olej z pestek winogron, witamina E | Skutecznie oczyszcza cerę i dokładnie usuwa makijaż, zapewniając jednocześnie intensywną pielęgnację skóry. Po jego zastosowaniu jest ukojona i nawilżona, a także gotowa na kolejny etap pielęgnacji. |
ATOPICIN
Skuteczny zestaw dermokosmetyków łagodzących objawy AZS
Podsumowanie
Dieta na AZS powinna być przeciwzapalna i bogata w składniki, które wspierają funkcjonowanie bariery naskórkowej oraz dbają o mikrobiom jelitowy. Wskazane są zwłaszcza produkty zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, witaminę D i probiotyki. Powinno się natomiast unikać spożywania produktów wysokoprzetworzonych, ponieważ nasilają stany zapalne. To, jaka dieta przy AZS będzie odpowiednia, zależy również od konkretnego przypadku. Pacjenci z alergiami pokarmowymi powinni unikać czynników alergizujących. Nie zaleca się restrykcyjnych, eliminujących jakiś składnik diet wszystkim pacjentom, gdyż nie przynosi to żadnych korzyści. Dobrze dobrany jadłospis może poprawić stan zdrowia, dlatego warto się skonsultować z dietetykiem, który ułoży dietę pod kątem indywidualnych potrzeb.
FAQ
Jakie pokarmy zaostrzają AZS?
Pokarmy, które zaostrzają AZS to działające prozapalnie, wysokoprzetworzone produkty, które obfitują w cukier i niezdrowe tłuszcze, np. fast foody, słodycze. U pacjentów z alergią pokarmową objawy mogą nasilać mleko i przetwory mleczne, jaja, orzechy (szczególnie ziemne), ryby, owoce morza, pszenica. U niektórych osób problemem mogą być też produkty bogate w histaminę (np. kiszonki, pomidory, cytrusy, dojrzałe sery, przetworzone mięso). Warto prowadzić dziennik żywieniowy, aby śledzić reakcje organizmu na spożywane produkty i wykryć pokarmy pogarszające objawy.
Czy przy AZS można jeść słodycze?
Można jeść słodycze przy AZS, natomiast regularne ich spożywanie nie jest wskazane. Z pewnością warto wykluczyć z diety słodycze wysokoprzetworzone, gdyż zawierają mnóstwo cukru oraz sztuczne barwniki i konserwanty, które mogą zaostrzyć stan zapalny i swędzenie. Poleca się sięgać po zdrowsze alternatywy, np. domowe wypieki bez dodatku cukru lub owoce (z wyjątkiem cytrusów).
Czy można pić kawę przy AZS?
Można pić kawę przy AZS, ale w umiarkowanych ilościach. Kofeina nie zaostrza objawów, problemem jest natomiast to, że nadmierne picie kawy działa odwadniająco - a to pogarsza kondycję skóry. Warto obserwować, czy skóra nie reaguje swędzeniem lub podrażnieniem na picie kawy. Jeśli tak, to należy ograniczyć kawę albo zamienić na kawę bezkofeinową. Należy też pamiętać o piciu odpowiedniej ilości wody.
Bibliografia
1. Dieta w atopowym zapaleniu skóry [w:] Dieta w chorobach skóry, pod red. Waldemara Placka, Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o., Lublin 2015
2. Karczewska J, Ukleja-Sokołowska N, Bartuzi Z: Alergia pokarmowa a atopowe zapalenie skóry. Aktualne poglądy i opinie, „Alergia Astma Immunologia” 2019, nr 4, s. 156–163
3. Owczarek W: Rola probiotyków w terapii atopowego zapalenia skóry, „Wiadomości dermatologiczne” 2019, nr 2
4. Nowicki R, Barańska-Rybak W: Olej z wątroby rekina jako terapia wspomagająca w atopowym zapaleniu skóry, „Polski Merkuriusz Lekarski” 2007, t. 22, nr 130, s. 312–313
5. Devereux G, Seaton A. Diet as a risk factor for atopy and asthma. J Allergy Clin Immunol 2005; 115: 1109-17
