Atopowe zapalenie skóry – przydatny poradnik

Atopowe zapalenie skóry, alergiczne zapalenie skóry, wyprysk atopowy to różne nazwy tego samego schorzenia, które powoduje przewlekły stan zapalny skóry. Z jego objawami borykają się zarówno dzieci, jak i dorośli. Dzięki naszemu poradnikowi poznasz przyczyny i objawy AZS oraz dowiesz się więcej o leczeniu i pielęgnacji, których wymaga skóra atopowa.

Spis treści:

1. Przyczyny atopowego zapalenia skóry są złożone
2. Jak wyglądają objawy atopowego zapalenia skóry?
3. Atopowe zapalenie skóry u niemowląt i dzieci
4. Atopowe zapalenie skóry u dorosłych
5. Atopowe zapalenie skóry – leczenie. Co warto wiedzieć?
6. Pielęgnacja skóry jako terapia podstawowa AZS
7. Pielęgnacja skóry atopowej za pomocą emolientów
8. Unikanie czynników mogących zaostrzać objawy
9. Zewnętrzne leczenie atopowego zapalenia skóry
10. Ogólne leczenie AZS
11. Leki przeciwhistaminowe
12. Leki immunosupresyjne
13. Leki biologiczne
14. Glikokortykosteroidy doustne
15. Leczenie uzupełniające AZS
16. Właściwa pielęgnacja skóry jako wsparcie leczenia AZS
17. Jakich kosmetyków potrzebuje atopik?
18. Kąpiele oczyszczające i lecznicze
19. Dieta i suplementacja
20. Profilaktyka
21. Dermokosmetyki na atopowe zapalenie skóry Atopicin – składy i właściwości
22. Podsumowanie
23. FAQ

Przyczyny atopowego zapalenia skóry są złożone

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą o wieloczynnikowym i nie do końca poznanym podłożu. W poniższej tabeli zebraliśmy najbardziej prawdopodobne przyczyny tego schorzenia.

Jak widać, przyczyny AZS mogą być różne, jednak wiążą się ściśle ze sobą i często występują razem.

Jak wyglądają objawy atopowego zapalenia skóry?

Wyprysk atopowy może przybierać różnorakie formy. Pewne objawy są jednak typowe dla tego schorzenia i dlatego stanowią główne kryteria do rozpoznania atopowego zapalenia skóry.

• Głównym objawem AZS jest uporczywy świąd skóry, powodujący często zaburzenia snu, trudności z koncentracją i problemy emocjonalne. Swędzenie skłania chorego do drapania, co prowadzi do osłabienia bariery ochronnej skóry.
• Zmiany skórne mają tendencję do lokalizowania się w konkretnych miejscach. Najczęściej obserwuje się je na twarzy, szyi, dłoniach oraz w zgięciach kolanowych i łokciowych, dłoniach. Zmiany atopowe mogą objawiać się jako rumieniowe plamy, krosty, grudki i pęcherzyki. Wykwity zwykle są wyraźnie odgraniczone od obszarów niezmienionych zapalnie i mogą zlewać się ze sobą.
• Charakterystyczny jest też przebieg choroby. U dorosłych ma charakter przewlekły, z dłuższymi lub krótszymi okresami remisji, kiedy skóra wygląda na zdrową. Podobnie jest u dzieci – chociaż objawy mogą ulec wyciszeniu nawet na lata, to mitem jest to, że z AZS się wyrasta, jest to choroba przewlekła i nawrotowa.
• U większości osób chorujących na AZS stwierdza się występowanie atopii w wywiadzie rodzinnym.

Jeśli pacjent spełnia 3 spośród tych 4 głównych kryteriów, rozpoznawane jest AZS. Wyróżnia się też szereg innych objawów, będących dodatkowymi kryteriami diagnostycznymi.

Wśród nich można wymienić na przykład:

• znaczne wysuszenie skóry oraz jej szorstkość,
• zaczerwienienie twarzy,
• świąd po spoceniu,
• rogowacenie przymieszkowe,
• podatność na zakażenia bakteryjne i grzybicze.

Dostępne w książkach medycznych pod hasłem atopowe zapalenie skóry zdjęcia mogą być niekiedy drastyczne – zwłaszcza gdy choroba objęła całe ciało i doprowadziła do erytrodermii. Skóra wygląda na popękaną i poranioną, jest zaczerwieniona i wyraźnie się łuszczy. W tym przypadku mówimy jednak o najcięższej postaci atopowego zapalenia skóry, która zdarza się rzadko, bo u ok. 2% pacjentów. Na szczęście atopowe zapalenie skóry zwykle ma łagodny przebieg.

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt i dzieci

Atopowe zapalenie skóry dotyka aż 20% dzieci (dla porównania z AZS zmaga się 2-8% dorosłych) i często jego objawy pojawiają się już we wczesnym dzieciństwie. Jedna z hipotez dotyczących powodów pojawiania się AZS u dzieci mówi o nadmiernej higienie jako czynniku prowadzącym do wyzwolenia tej choroby skóry. Zgodnie z powyższą teorią, wychowywanie dziecka w zbyt sterylnych warunkach sprawia, że nie ma ono kontaktu z różnymi substancjami. Wskutek tego nie dochodzi do prawidłowego rozwoju układu odpornościowego i u dziecka pojawiają się objawy wyprysku atopowego.

Wczesne objawy atopowego zapalenia skóry u niemowląt i starszych dzieci to świąd, zaczerwienienie oraz suchość skóry. Zmiany skórne pojawiają się głównie na twarzy, owłosionej skórze głowy, w zgięciach łokci i kolan. Dziecko trudno jest nakłonić, by się nie drapało, co pogarsza stan jego skóry. Obecność wykwitów może stanowić źródło stresu, a to dodatkowo zaostrza symptomy AZS.

Chorobie można jednak zapobiegać, obejmując odpowiednią profilaktyką najmłodszych z grup ryzyka. Wykazano, że karmienie piersią przez okres przynajmniej trzech pierwszych miesięcy życia dziecka obniża ryzyko wystąpienia choroby, nawet jeśli egzema występowała u członków rodziny.

Ważna jest także odpowiednia pielęgnacja. Do mycia skóry dziecka należy używać delikatnych, naturalnych kosmetyków. Temperatura wody nie może być za wysoka. Po kąpieli i osuszeniu powierzchni skóry należy ją nasmarować natłuszczającym preparatem.

Atopowe zapalenie skóry u dorosłych

AZS u osób dorosłych zwykle stanowi kontynuację choroby z dzieciństwa. Rzadko zdarza się, że objawy występują po raz pierwszy w wieku dorosłym, jednak jest to możliwe.

U dorosłych objawy atopowego zapalenia skóry często są dotkliwsze, niż u dzieci. Świąd jest tak nasilony, że utrudnia codzienne funkcjonowanie. Skóra jest bardzo sucha i bolesna. Mogą też rozwijać się najcięższe postaci choroby.

Zmiany skórne w AZS u dorosłych lokalizują się głównie na twarzy, karku, dłoniach, grzbietach rąk i stopach, ale mogą pojawiać się także w innych miejscach. U części osób rozwija się alergiczne zapalenie spojówek, będące oczną manifestacją choroby. Objawia się ono zgrubieniem i obrzękiem powiek, a także światłowstrętem, pieczeniem, świądem i łzawieniem.

Atopowe zapalenie skóry – leczenie. Co warto wiedzieć?

Leczenie atopowego zapalenia skóry jest zagadnieniem bardzo złożonym. Inaczej będzie wyglądało w przypadku łagodniejszych postaci AZS, a inaczej w postaciach umiarkowanych i ciężkich. Po przeprowadzeniu wywiadu i ocenieniu stanu skóry lekarz dobiera odpowiednią terapię.

Pielęgnacja skóry jako terapia podstawowa AZS

Terapia podstawowa AZS składa się z takich elementów, jak terapia emolientami oraz unikanie alergenów.

Pielęgnacja skóry atopowej za pomocą emolientów

W każdym z przypadków atopowego zapalenia skóry zachodzi konieczność codziennego stosowania emolientów. Są to preparaty o działaniu nawilżającym, które mają za zadanie odbudować i uszczelnić barierę naskórkową, aby zmniejszyć przeznaskórkową utratę wody. Tak zwane emolienty plus, które aktualnie są zalecane, mają dodatkowe właściwości, jak: zdolność do regulowania mikrobiomu skóry, działanie przeciwzapalne i przeciwświądowe.

Emolienty pełnią bardzo ważną rolę w terapii AZS. Pomagają złagodzić objawy, jak również stanowią istotny element profilaktyki nowych zmian. Ich systematyczne stosowanie ogranicza ryzyko zaostrzeń choroby, a nawet pozwala zmniejszyć ilość stosowanych leków.

Unikanie czynników mogących zaostrzać objawy

Chorym na AZS zaleca się też unikanie wszelkich czynników nasilających objawy. Mogą to być alergeny powietrznopochodne i kontaktowe, ale też alergeny pokarmowe, dym papierosowy. Czego konkretnie należy unikać, to kwestia ściśle indywidualna.

Potwierdzona testami alergicznymi nadwrażliwość pokarmowa jest wskazaniem do stosowania diety eliminacyjnej. Oznacza to konieczność wykluczenia z diety alergizującego pokarmu. U najmłodszych dzieci z AZS najczęściej obserwuje się alergię na mleko krowie, jaja, orzeszki ziemne, soję i pszenicę.

U niektórych osób oprócz atopowego zapalenia skóry występuje też kontaktowe zapalenie skóry, będące miejscową reakcją nadwrażliwości na kontakt skóry z substancjami chemicznymi bądź drażniącymi. Przykładami tych substancji są: chrom, nikiel, lateks, formaldehyd. Osoby cierpiące na kontaktowe zapalenie skóry powinny ich unikać.

Zewnętrzne leczenie atopowego zapalenia skóry

Do podstawowych leków wykorzystywanych w terapii AZS należą glikokortykosteroidy oraz inhibitory kalcyneuryny. Występują w postaci maści, kremów, lotionów i aerozoli. Działają przede wszystkim przeciwzapalnie i pomagają zmniejszyć uczucie świądu.

Trzeba jednak pamiętać o tym, że w przypadku skóry atopowej leki sterydowe dają szybki, ale krótkotrwały efekt. Ich stosowanie jest obarczone ryzykiem różnych skutków niepożądanych – na przykład atrofią naskórka, rozszerzeniem naczyń krwionośnych, powstaniem rozstępów. Aby obniżyć to ryzyko, zalecana jest terapia naprzemienna, która oznacza stosowanie glikokortykosteroidów co drugi lub co trzeci dzień, na zmianę z emolientami.

Inhibitory kalcyneuryny (takrolimus i pimekrolimus) mają tę zaletę, że nie wiążą się z tak poważnymi skutkami ubocznymi, jak glikokortykosteroidy. Zalecane są szczególnie do leczenia zmian zlokalizowanych w miejscach wrażliwych, jak twarz, szyja, dekolt, fałdy skórne i zgięcia, okolice narządów płciowych.

Ogólne leczenie AZS

Przy ciężkim przebiegu atopowego zapalenia skóry, gdy nie udaje się uzyskać poprawy poprzez leczenie miejscowe, pozostaje jeszcze leczenie ogólne. Musi być ono poprzedzone wnikliwą konsultacją i wykluczeniem przeciwwskazań, np. chorób towarzyszących. Wymaga też monitorowania pacjenta w trakcie terapii, aby do minimum ograniczyć ryzyko wystąpienia skutków niepożądanych leków.

W leczeniu ogólnym AZS stosowane są:

• leki przeciwhistaminowe,
• leki immunosupresyjne (cyklosporyna A),
• leki biologiczne (Dupilumab),
• doustne glikokortykosteroidy.

Leki przeciwhistaminowe

Leki przeciwhistaminowe zmniejszają dokuczliwy świąd, dlatego odgrywają kluczową rolę w terapii AZS. Trzeba jednak pamiętać, że jest to tylko leczenie objawowe, polega bowiem na samym wyciszaniu symptomów.

Leki immunosupresyjne

Cyklosporyna A stosowana jest u osób dorosłych z ciężką postacią przewlekłego AZS jako lek pierwszego wyboru. O zastosowaniu jej u dzieci i młodzieży z ciężkim AZS może zadecydować tylko doświadczony dermatolog. Leczenie cyklosporyną A najczęściej odbywa się w cyklach trwających średnio 12 tygodni.

Gdy istnieją przeciwwskazania do stosowania tego leku lub gdy okazuje się nieskuteczny, podawany jest metotreksat, azatiopryna lub mykofenolan mofetylu.

Leki biologiczne

Jako lek drugiego wyboru stosowany jest Dupilumab. To pierwszy na świecie lek biologiczny, który został zarejestrowany do leczenie umiarkowanego i ciężkiego AZS. Dupilumab podawany jest we wstrzyknięciach podskórnych co dwa tygodnie.

Glikokortykosteroidy doustne

Glikokortykosteroidy doustne mogą być podawane tylko w ściśle określonych, ciężkich przypadkach. Czas ich przyjmowania nie powinien przekraczać 7 dni.

Leczenie uzupełniające AZS

W umiarkowanych i ciężkich przypadkach AZS pozytywne efekty może przynieść fototerapia, czyli leczenie światłem ultrafioletowym. Fototerapia ma potwierdzone korzystne działanie na skórę i pomaga skutecznie zredukować zmiany chorobowe. Zmniejsza również dokuczliwy świąd. Najczęściej wykorzystywanymi metodami fototerapii są obecnie: naświetlanie wąskozakresowym promieniowaniem UVB i fotochemoterapia PUVA. Fototerapię stosuje się u dorosłych pacjentów i dzieci powyżej 10 roku życia.

Mokre opatrunki, czyli metodę polegającą na nakładaniu dwóch warstw opatrunków można zastosować u dzieci mających od 6 miesięcy do 10 lat. Polega ona na tym, że bezpośrednio na skórę nakłada się wilgotną warstwę posmarowaną emolientem lub rozcieńczonym glikokortykosteroidem miejscowym. Na to nakłada się suchy opatrunek. Dzięki tej metodzie można skutecznie ograniczyć drapanie skóry u dziecka. Jej stosowanie wymaga jednak odpowiedniego przeszkolenia i kontroli lekarskiej.

Właściwa pielęgnacja skóry jako wsparcie leczenia AZS

Odpowiednia pielęgnacja skóry w AZS jest równie ważna, co leczenie pod opieką specjalisty. Dobrze dobrane kosmetyki do pielęgnacji przyczyniają się do łagodzenia objawów choroby.

Jakich kosmetyków potrzebuje atopik?

Atopowa skóra jest podatna na uszkodzenia, ponieważ zaburzona została struktura bariery naskórka i skóry właściwej. Podstawą pielęgnacji skóry atopowej powinno więc być jej nawilżanie oraz natłuszczanie, a także próba przywrócenia jej naturalnej flory bakteryjnej – mówi Karina Pietrzela, kosmetolog

Ponieważ w AZS skóra jest bardzo wrażliwa na jakiekolwiek substancje drażniące, używane na co dzień kosmetyki powinny posiadać jak najłagodniejsze, odpowiednie dla alergików składy. Balsamy oraz kremy nawilżające i natłuszczające należy stosować przynajmniej 2 razy dziennie, a nawet częściej. Wszystko po to, aby uzupełnić braki składników lipidowych, zadbać o równowagę mikrobiomu i pH skóry. Dzięki temu zmniejszy się zarówno suchość skóry, jak i nasilenie świądu.

Kąpiele oczyszczające i lecznicze

Skóra z AZS musi być oczyszczana w odpowiedni sposób. Do jej mycia zamiast mydeł należy używać delikatnych płynów lub balsamów nawilżających. Olejki dodawane do kąpieli pomogą w odbudowaniu nawilżenia skóry. Kąpiel powinna trwać krótko, ok. 5 minut w przypadku małych dzieci. Należy pamiętać o tym, by temperatura wody była odpowiednia – nie wyższa, niż 36°C. Niezwłocznie po kąpieli trzeba nasmarować skórę emolientami, aby zapobiec utracie nawilżenia. 2-3 razy w tygodniu można przygotować kąpiel leczniczą, bez środków myjących, z dodatkiem siemienia lnianego, płatków owsianych czy podchlorynu sodu.

Dieta i suplementacja

Osoby dotknięte atopowym zapaleniem skóry powinny zwrócić uwagę na właściwe odżywianie się, ponieważ dieta również ma pewien wpływ na stan skóry. Powinna być zbilansowana, co jest ważne zwłaszcza dla pacjentów będących w wieku rozwojowym. Plan żywieniowy warto dobierać indywidualnie, ponieważ u prawie połowy chorych występuje alergia pokarmowa. Każdy pacjent z pewnością odniesie korzyści, rezygnując z niezdrowych produktów wysokoprzetworzonych i zastępując je zdrowymi. Warto też zwiększyć podaż witaminy D i kwasów omega-3 w diecie lub rozpocząć ich suplementację po konsultacji z lekarzem. Pomocne może się okazać również zażywanie probiotyków.

Profilaktyka

Domowa profilaktyka atopowego zapalenia skóry obejmuje wszelkie działania, które mogą zapobiec nasilaniu się objawów. Można tutaj wymienić:

• częste wietrzenie mieszkania,
• spędzanie jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu,
• używanie hipoalergicznych środków czystości,
• regularną zmianę pościeli,
• unikanie ubrań z wełny i szorstkich materiałów,
• delikatne osuszenie skóry po kąpieli,
• usunięcie dywanów i firan, aby zapobiec gromadzeniu się kurzu.

Dermokosmetyki na atopowe zapalenie skóry Atopicin – składy i właściwości

Odpowiednio dobrane dermokosmetyki mogą być nieocenioną pomocą w walce z AZS. Wiele pozytywnych właściwości posiadają dermokosmetyki emoliencyjne marki Atopicin, które przeznaczone są dla osób z atopowym zapaleniem skóry. Co ciekawe, we wszystkich tych produktach wykorzystano składniki pochodzenia naturalnego. Dzięki temu są niezwykle delikatne. Z powodzeniem redukują zaczerwienienie i suchość skóry, łagodzą swędzenie i dodatkowo spowalniają starzenie się skóry.

Marka Atopicin oferuje aż osiem produktów. Trzy z nich pozwalają na holistyczne oczyszczenie ciała, cery i włosów:

• szampon Atopicin oparty jest na łagodnej substancji myjącej – glukozydzie decylowym, który pozwala skutecznie, a przy tym delikatnie oczyścić skalp i włosy. Szampon posiada też właściwości pielęgnujące. Obecny w nim mocznik nawilża i łagodzi uczucie swędzenia. Witamina E działa kojąco i nawilżająco. Biolin P dba o równowagę mikrobiomu skóry. Aloes wzmacnia cebulki włosów.
• emoliencyjny balsam do mycia ciała Atopicin to świetny sposób na delikatne oczyszczenie skóry, z jednoczesnym odbudowywaniem jej ochronnej bariery. Masła shea i cupuacu otulają skórę natłuszczającą warstwą. Alantoina przyśpiesza regenerację naskórka. Kwas mlekowy przywraca skórze prawidłowy poziom pH.
• do mycia twarzy i zmywania makijażu stworzono specjalny olejek Atopicin, będący mieszanką wartościowych olejów roślinnych. Olej arganowy słynie ze swojego działania nawilżającego. Olej jojoba wspomaga regenerację skóry i łagodzi jej podrażnienia. Olej śliwkowy bogaty jest w kwasy tłuszczowe, antyoksydanty i witaminę E, dzięki czemu odbudowuje płaszcz hydrolipidowy skóry.

Pozostałe pięć dermokosmetyków to sposób na intensywne natłuszczanie oraz nawilżanie skóry ciała i twarzy:

• balsam natłuszczający Atopicin błyskawicznie zmiękcza i nawilża suchą skórę na ciele, dzięki połączeniu trzech olejów: z pestek winogron, z czarnuszki i sezamowego oraz masła shea i mocznika. Inny składnik balsamu, Neutrazen, łagodzi podrażnienia, uczucie pieczenia i świądu. Bioferment z bambusa wspomaga rozwój dobroczynnego mikrobiomu skóry.
• krem na dzień Atopicin – wszechstronnie pielęgnuje skórę twarzy, za sprawą wielu wartościowych składników. Ekstrakt ze smoczego owocu wspomaga odbudowę nawilżenia skóry. Olej konopny ma działanie natłuszczające i ochronne. Pantenol zmniejsza uczucie swędzenia i pieczenia skóry. Ekstrakt z lukrecji łagodzi podrażnienia i redukuje zaczerwienienia.
  krem na noc Atopicin – intensywnie natłuszcza skórę, zapobiegając jej przesuszeniu w trakcie snu. Zawiera masła shea i cupuacu oraz oleje – z awokado, z nasion winogron i wiesiołka. Mocznik i bisabolol redukują swędzenie i pieczenie skóry. Ekstrakt z nasion winogron ma silne właściwości rewitalizujące.
• krem pod oczy i na powieki Atopicin – delikatny krem dla pielęgnowania najdelikatniejszych rejonów twarzy. Zwiększa zdolność skóry do wiązania wilgoci, dostarczając jej NMF (mieszaniny związków odpowiedzialnych za nawilżenie). Nawilżenie zostaje zamknięte w skórze dzięki natłuszczającemu olejowi ze słodkich migdałów. Pantenol oraz alantoina koją podrażnienia i redukują uczucie pieczenie oraz świąd. Kofeina wraz z ekstraktem z arniki pomagają pozbyć się cieni i worków pod oczami.
• mazidło do suchej skóry Atopicin – jest pierwszą pomocą dla podrażnionej, suchej i uszkodzonej skóry. Połączenie 6 olejów (z awokado, z wiesiołka, ze słodkich migdałów, lnianego, konopnego i jojoba) pomaga ją ukoić, natłuścić i zregenerować. Masło kakaowe zmiękcza szorstką skórę, zapobiegając jej pękaniu.

Przez lata wypróbowałam różne kosmetyki na atopowe zapalenie skóry, ale nie byłam z nich zadowolona. Niektóre produkty wręcz mnie podrażniały. Jakiś czas temu dowiedziałam się o dermokosmetykach Atopicin, które okazały się strzałem w dziesiątkę. Spełniają wszystko, czego oczekuję od kosmetyków do codziennej pielęgnacji. Są delikatne, nie podrażniają, pięknie nawilżają. Oparłam całą swoją pielęgnację na tych produktach. Moja skóra nigdy nie wyglądała lepiej niż teraz – pisze pani Beata z Zielonej Góry

U mojego synka egzema objawiła się w wieku 5 lat. U takiego malucha trudno jest stosować cały czas sterydy, a już fototerapia w ogóle nie wchodzi w grę. Wreszcie trafiłam na specjalistę, który dokładnie wytłumaczył mi, jak powinna wyglądać pielęgnacja syna i jakich naturalnych kosmetyków używać. Kupiłam polecone przez niego dermokosmetyki Atopicin i muszę przyznać, że faktycznie pomagają! – pisze pani Marta z Piaseczna

Podsumowanie

Atopowe zapalenie skóry jest szczególnie uporczywą i trudną do wyleczenia chorobą. Jej przyczyny są często złożone i nie zawsze da się je wyeliminować. Nieprzyjemne objawy mogą zaś trwać latami. Leczenie pod opieką doświadczonego lekarza pozwoli na odzyskanie kontroli nad dokuczliwymi symptomami. Podczas terapii nie wolno zapominać o konieczności prawidłowej pielęgnacji skóry z użyciem emolientów.

FAQ

1. Czym jest atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry jest to przewlekła choroba zapalna skóry, objawiająca się m.in. świądem i wykwitami rumieniowatymi na skórze. Leczenie AZS jest trudne i długotrwałe. Zawsze powinno być wspomagane poprzez pielęgnację z użyciem naturalnych kosmetyków przeznaczonych dla wrażliwej i alergicznej skóry. Przykładem takich produktów mogą być dermokosmetyki Atopicin, zapewniające kompleksową pielęgnację twarzy, ciała i skóry głowy.

2. Od czego się ma atopowe zapalenie skóry?

Choroba związana jest z czynnikami genetycznymi, środowiskowymi, podłożem immunologicznym oraz z defektami naskórka.

3. Jak wygląda atopowe zapalenie skóry?

Skóra dotknięta atopowym zapaleniem swędzi i jest upstrzona rumieniowatymi wykwitami, które są wyraźnie odgraniczone od miejsc niezapalnych. Zmiany często pojawiają się na twarzy, kończynach i w zgięciach łokci oraz kolan, a w skrajnej postaci mogą obejmować skórę całego ciała. Objawy te można łagodzić nie tylko za pomocą leczenia u specjalisty ale także poprzez używanie profesjonalnych kosmetyków o naturalnym składzie.

4. Co na atopowe zapalenie skóry?

Podstawą walki z AZS jest leczenie w gabinecie specjalisty i odpowiednia pielęgnacja. Wrażliwa, atopowa skóra wymaga szczególnej troski: natłuszczenia, odbudowy barier ochronnych oraz ochrony przed czynnikami zewnętrznymi. Ten efekt można osiągnąć poprzez codzienną pielęgnację kosmetykami o mocno nawilżającym składzie.

---

Bibliografia

1. Nowicki RJ, Trzeciak M, Kaczmarski M, Wilkowska A, Czarnecka-Operacz M i in.: Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej. Część I. Profilaktyka, leczenie miejscowe i fototerapia. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny 2019; 106: 354–371

2. Nowicki RJ, Trzeciak M, Kaczmarski M, Wilkowska A, Czarnecka-Operacz M i in.: Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej. Część II. Leczenie ogólne oraz nowe metody terapeutyczne. Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019; 106: 475–485

3. Silny W i in.: Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Post Dermatol Alergol 2010; XXVII, 5: 365–383

4. Proksch E: The role of emollients in the management of diseases with chronic dry skin. Skin Pharmacol. Physiol., 2008; 21: 75–80