Trudny do opanowania świąd i bolesne zmiany zapalne – to tylko część tego, z czym muszą mierzyć się pacjenci chorujący na atopowe zapalenie skóry. Nie wszystkie ich problemy są widoczne na pierwszy rzut oka i otoczenie często nie zdaje sobie sprawy z bolączek, jakich doświadczają atopicy. A oprócz skóry cierpi również ich strefa psychiczna, bowiem z powodu AZS i związanych z nim ograniczeń czują się zestresowani i odrzuceni.
Atopowe zapalenie skóry – jedna z najczęściej występujących chorób atopowych
Nie jest łatwo znosić uciążliwą chorobę, gdy ma się świadomość, że szanse na jej trwałe pokonanie są bardzo niewielkie. W przypadku atopowego zapalenia skóry mamy bowiem do czynienia z dolegliwością, która może towarzyszyć przez całe życie. Do jej rozwoju dochodzi wskutek wzajemnego współdziałania czynników genetycznych i środowiskowych, a także nieprawidłowego działania układu immunologicznego i uszkodzenia bariery naskórkowej.
Liczba chorych na AZS stale rośnie i obecnie choroba stanowi najczęstszą chorobę alergiczną skóry. W Polsce choruje na nią ok. 15-20% dzieci i 3-5% dorosłych.
Nie tylko choroba skóry
Stosunkowo często wraz z atopowym zapaleniem skóry występują również inne choroby o podłożu zapalnym. Można tu wymienić cały szereg schorzeń współistniejących: astmę oskrzelową, alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, polipy nosa, alergie pokarmowe, łysienie plackowate, twardzinę, toczeń układowy, reumatoidalne zapalenie stawów oraz inne choroby immunologiczne. Do tego trzeba wspomnieć o większym ryzyku infekcji bakteryjnych i wirusowych u pacjentów z AZS w porównaniu do populacji ogólnej. Stąd czasami zachodzi konieczność równoczesnego leczenia kilku innych jednostek chorobowych, co dla chorych może być bardzo obciążające.
Warto też zwrócić uwagę na problemy behawioralne oraz następstwa psychiczne, jakie wiążą się z AZS. Choroba oddziałuje na całokształt życia pacjentów. Wielu z nich doświadczyło negatywnych reakcji ze strony otoczenia, np. spotkało się ze stygmatyzacją, brakiem empatii i przykrymi komentarzami na temat wyglądu ich skóry. Z tego powodu chorzy często mają niską samoocenę i popadają w izolację społeczną, uważając, że nowo poznane osoby wystraszą się, że się od nich zarażą, bądź ocenią je negatywnie. Wielu atopików cierpi też na zaburzenia lękowe i na depresję, a u niektórych pojawiają się myśli samobójcze.
Dzieci z AZS potrzebują wsparcia
Wśród dzieci z AZS częściej można dostrzec następstwa psychiczne i emocjonalne choroby. Objawy atopowego zapalenia skóry wywołują u nich frustrację i poczucie bezsilności. Podwyższają też poziom odczuwanego stresu. Dzieci z AZS w wieku szkolnym mogą obawiać się reakcji innych ludzi i stosować strategię unikania, aby nie narażać się na ocenę.
Powszechne są także problemy ze snem. Świąd utrudnia zasypianie bądź prowadzi do częstego przebudzania się w nocy. Przez to w ciągu dnia dzieci odczuwają zmęczenie i mają trudności z koncentracją. Borykają się też z obniżonym nastrojem, uczuciem złości, rozdrażnienia i smutku.
Co gorsza, AZS u dzieci odbija się na funkcjonowaniu całej rodziny. Jest przyczyną napięć i zwiększenia poziomu stresu u wszystkich domowników, ponieważ ich życie staje się podporządkowane chorobie. Na rodzicach spoczywa ogromna odpowiedzialność i presja. Często też odczuwają wyrzuty sumienia z powodu dolegliwości dziecka.
Jeśli u dziecka występują poważne problemy emocjonalne, niezbędne będzie wsparcie psychologiczne. Psycholog może pomóc dziecku lepiej sobie radzić ze stresem oraz z negatywnymi doświadczeniami. Nauczy go również budowania samooceny i utrzymywania pozytywnego nastawienia, które jest bardzo potrzebne w walce chorobą.
ATOPICINSKUTECZNY ZESTAW NA AZS zamów!
Dorosły pacjent z AZS – z czym musi się zmagać?
Jednak pomocy psychologicznej potrzebują nie tylko dzieci. Wśród pacjentów cierpiących na atopowe zapalenie skóry znajdują się również osoby dorosłe. Choroba utrudnia ich codzienne funkcjonowanie i rzutuje na życie prywatne oraz zawodowe. Problemem mogą być już zwykłe czynności, jak np. ubieranie się, ponieważ zmiany skórne bolą i pieką. Poza tym choroba generuje koszty związane z koniecznością codziennej pielęgnacji skóry oraz leczeniem. Jeśli zaś chodzi o pracę, nie każda aktywność zawodowa będzie dla atopików odpowiednia, ponieważ muszą oni unikać ekspozycji na alergeny oraz inne czynniki pogarszające objawy. Wszystko to sprawia, że jakość życia dorosłych chorych ulega obniżeniu.
Warto wiedzieć, że chorzy na przewlekłe i zapalne choroby dermatologiczne mogą skorzystać z programu “Psycholog dla skóry”, organizowanego przez Amicus Fundację Łuszczycy i ŁZS. Projekt ten ma na celu wsparcie psychologiczne osób, które doświadczają silnie negatywnych emocji związanych z chorobą i chcą nauczyć się z nimi radzić.
Od czego zależy przebieg choroby?
Należy pamiętać o tym, że choroba może mieć różny przebieg. I tak, spośród tysięcy małoletnich pacjentów ciężki przebieg AZS ma około 200 nastolatków i około 150 dzieci w wieku od 6 do 11 lat, co pokazuje, że większość przypadków choroby to przypadki łagodne lub umiarkowane. Każdy pacjent może też liczyć na okresy remisji, czyli wycofania objawów, które trwają kilka tygodni lub miesięcy.
| Z czego może wynikać tak różny przebieg choroby? | |
| Predyspozycje genetyczne | Wyprysk atopowy jest chorobą dziedziczną. Jeśli w rodzinie występują przypadki choroby, ryzyko ciężkiego AZS jest większe. |
| Infekcje | Nadkażenia bakteryjne, np. gronkowcem złocistym mogą poważnie zaostrzyć objawy. |
| Stres | Osoby żyjące w stresie mogą mieć cięższe objawy, ponieważ stres osłabia układ odpornościowy. |
| Alergeny i środki drażniące | Ekspozycja na alergeny oraz kontakt z substancjami drażniącymi narażają na pogorszenie objawów. |
| Przestrzeganie zaleceń lekarza | Brak samodyscypliny w stosowaniu leków lub świadome zmniejszanie lub zwiększanie ich dawek może utrudniać opanowanie choroby. |
ATOPICINSKUTECZNY ZESTAW NA AZS zamów!
Czy istnieje skuteczne leczenie AZS?
Skuteczne leczenie atopowego zapalenia skóry wciąż pozostaje sprawą dyskusyjną. Choroba uznawana jest za nieuleczalną i można tylko redukować jej symptomy. Na pewno nie ma jednego, uniwersalnego sposobu, który sprawdziłby się u wszystkich pacjentów. Nie zawsze też metody uznawane za skuteczne są łatwo dostępne dla chorych. Największe szansę na poprawę daje kompleksowe podejście do tematu i próbowanie innych możliwości, gdy aktualne metody nie działają.
Leczenie składa się z kilku elementów i obejmuje:
- stosowanie nawilżających kremów i balsamów (emolientów), które należy aplikować kilka razy w ciągu dnia, w tym obowiązkowo po kąpieli, aby zapobiec przesuszeniu skóry,
- unikanie czynników drażniących i alergenów, co może oznaczać np. konieczność wprowadzenia specjalnej diety,
- stosowanie leków zaleconych przez lekarza, np. glikokortykosteroidów zmniejszających stan zapalny skóry.
Leczenie w przypadku pacjentów z ciężką postacią AZS wygląda zazwyczaj tak, że stosowane są kortykosteroidy, leki immunosupresyjne lub fototerapia. Jeżeli nie udaje się uzyskać poprawy, pozostaje jeszcze leczenie biologiczne. Jednak aby zakwalifikować się do programu lekowego, pacjent musi spełniać ściśle określone kryteria.
Wśród rodziców dzieci cierpiących na AZS często pojawiają się głosy, że obecne metody leczenia ich dzieci są nieskuteczne – wg ankiety przeprowadzonej przez Polskie Towarzystwo Chorób Atopowych z okazji Światowego Dnia AZS uważa tak aż 70% z nich.
Rola pielęgnacji skóry w redukowaniu objawów AZS
Odpowiednia pielęgnacja ma ogromne znaczenie dla poprawy stanu skóry i uważana jest za podstawę walki z AZS. Polega głównie na stosowaniu emolientów, czyli produktów które odtwarzają i wzmacniają płaszcz hydrolipidowy skóry, przywracając funkcje ochronne naskórka i zapobiegając nadmiernej utracie wody.
Emolienty chronią skórę przed przesuszeniem i pękaniem, jak również łagodzą odczuwany świąd, dzięki czemu przyczyniają do zwiększenia komfortu chorych. Ponadto tworzą na powierzchni skóry warstwę chroniącą przed wnikaniem bakterii i alergenów.
Bardzo ważne w przypadku alergicznych chorób skóry jest to, aby wybierać kosmetyki do skóry wrażliwej i skłonnej do alergii. Takie produkty są pozbawione składników, które na zmienionej chorobowe skórze często wywołują uczulenia i podrażnienia. Poza tym kosmetyki dla atopików powinny charakteryzować się wysoką zawartością składników natłuszczających i wiążących wodę, aby skóra jak najdłużej pozostawała nawilżona i chroniona przed czynnikami zewnętrznymi.
Dermokosmetyki Atopicin – kompleksowa opieka dla skóry z obajwami atopii
Dermokosmetyki Atopicin zapewniają kojącą pielęgnację dla skóry atopowej. To delikatne, oparte na naturalnych składnikach aktywnych produkty do twarzy i ciała. Obfitują w komponenty, które intensywnie nawilżają i natłuszczają skórę, np.:
- masło shea – dogłębnie nawilża i wspiera procesy regeneracyjne,
- olej lniany – błyskawicznie natłuszcza i zmiękcza szorstki naskórek,
- olej sezamowy – wykazuje właściwości nawilżające i regenerujące,
- pantenol – wycisza stany zapalne i uspokaja swędzącą skórę,
- mocznik – zmiękcza szorstką i pogrubiałą skórę oraz redukuje jej łuszczenie.
Wszystkie dermokosmetyki Atopicin ukierunkowane są na wspieranie skóry z AZS. Odbudowują jej ochronną barierę, łagodzą potrzebę drapania i usprawniają gojenie. W efekcie przynoszą wyraźną ulgę.
Kiedy przypada Światowy Dzień AZS?
Atopicy świętują swój dzień 14 września każdego roku. Światowy Dzień AZS w obliczu niskiej świadomości społecznej na temat tej dolegliwości odgrywa ważną rolę w edukowaniu innych ludzi. To nie jest choroba, którą można się zarazić przez dotyk. Zachorować na nią może praktycznie każdy, kto ma predyspozycje genetyczne do atopii, a objawy mogą ujawnić się w każdym wieku. Stygmatyzowanie chorych jest bardzo krzywdzące, ponieważ nasila u nich stres, a to jeden z czynników pogarszających stan ich skóry. Edukować należy już najmłodszych, ponieważ zmiany skórne u dzieci wzbudzają u ich rówieśników niepoprawne reakcje.
Podsumowanie
AZS nie jest jedynie chorobą skóry – oprócz dotkliwych objawów fizycznych, powoduje również stres i uderza w zdrowie psychiczne osób chorych. Ponadto ze względu na nieprawidłowe działanie układu immunologicznego i przewlekły stan zapalny pacjenci są podatni na inne choroby, np. astmę, alergię pokarmową czy alergiczny nieżyt nosa. Co za tym idzie, czasem leczenie atopowego zapalenia skóry to równoczesne leczenie kilku różnych dolegliwości. Choroba mocno wpływa na życie pacjentów i obniża jego jakość, dlatego otoczenie osób chorych powinno starać się być bardziej wspierające i empatyczne.
FAQ
1. Jak żyć z atopowym zapaleniem skóry?
Chociaż może to nie być łatwe, należy zaakceptować tę chorobę wraz z wynikającymi z niej ograniczeniami i podjąć aktywne działania w celu zmniejszenia przykrych objawów. Jakość życia można poprawić dzięki konsekwentnemu stosowaniu leków i emolientów, unikaniu alergenów i substancji drażniących oraz redukowaniu stresu.
2. Co pogarsza AZS?
Czynniki, które mogą pogarszać objawy, to np. alergeny, substancje drażniące, stres, wełna, infekcje, wysoka temperatura powietrza i niska wilgotność otoczenia.
3. Czy da się wyleczyć atopowe zapalenie skóry?
Choroba jest nieuleczalna. U większości dzieci z łagodnym przebiegiem objawy ulegają wyciszeniu przed osiągnięciem wieku dorosłego. Nie ma jednak gwarancji, że choroba nie nawróci. Część pacjentów cierpi na nią przez całe życie.
Bibliografia:
1. Arndt, J., Smith, N., Tausk, F. (2008). Stress and atopic dermatitis. Current allergy and asthma reports, 8(4), 312-317
2. Atopic eczema in adulthood and risk of depression and anxiety: a population-based cohort study. The Journal of Allergy and Clinical Immunology: In Practice, 8(1), 248-257
3. Silny W i in.: Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Post Dermatol Alergol 2010; XXVII, 5: 365–383
4. Karczewska J, Ukleja-Sokołowska N, Bartuzi Z: Alergia pokarmowa a atopowe zapalenie skóry. Aktualne poglądy i opinie, [w:] Alergia Astma Immunologia 2019, 24 (4): 156-163
